استانبول شهری بزرگ با سیستم حمل و نقل عمومی حساب شده است. ورود به شهر جدید پس از چالش «کجا بروم؟»، چالش «چه طور بروم؟» را پیش رویتان خواهد گذاشت. برای حمل و نقل در استانبول معمولاً تاکسی اولین گزینه‌ای است که به ذهن ما خطور خواهد کرد. ولی آیا اولین گزینه عاقلانه‌ترین گزینه است؟
داشتن اتومبیل و یا اجاره کردن آن در استانبول چندان کار مقرون به صرفه‌ای نیست. از طرفی بنزین در ترکیه گران است و هوای تمیز این شهر، مدیون این گرانی است. از سویی دیگر وسایل نقلیه عمومی مثل مترو، تراموا و یا اتوبوس تقریباً از همه جای شهر عبور می‌کنند. بنابراین حتی تاکسی‌های خیابانی و اینترنتی هم کمتر از دیگر وسایل نقلیه شهر توصیه می‌شوند چه رسد به اینکه شما ماشین شخصی خودتان را به خیابان بیاورید یا به دنبال اجاره کردن ماشین باشید.
اگر نگران امنیت وسایل نقلیه استانبول هستید، خیالتان راحت. حمل و نقل عمومی این شهر کاملاً امن است. آن‌ها به خوبی نگهداری می‌شوند و مسئولان امنیتی آن‌ها را تحت نظارت خود دارند. شما تنها کافی است که حواستان را به جیب و کیفتان جمع کنید. علاوه بر این، مترو، تراموا و قطار کابلی، تهویه مطبوعی دارند و نیازی نیست نگران گرمای هوا و یا تنفس باشید. در فرهنگ ترکیه اولویت استفاده از صندلی وسایل نقلیه با افراد پیر و ناتوان و یا زنان باردار و همراه با بچه است. جدای از این، این شهر در حال تطبیق خود با نیازهای افراد معلول و ناتوان نیز هست و تا کنون وسایل نقلیه خود را برای آن‌ها به خوبی ارتقا داده است. بهبود امکان استفاده معلولین و افراد ناتوان از وسایل نقلیه همچنان در استانبول ادامه دارد.
استانبول کارت داشته باشید
استانبول کارت برای حمل و نقل در استانبول
به عنوان نخستین قدم در ورود به شهر ترکیه بهتر است استانبول کارت داشته باشید. ولی استانبول کارت چیست و چرا؟ استانبول کارت چیزی شبیه کارت متروی خودمان است و می‌توان از آن برای پرداخت هزینه انواع وسایل نقلیه استفاده کرد. حتی یک کارت می‌تواند برای 5 مسافر استفاده شود. برای کودکان زیر 6 سال لازم نیست هزینه‌ای پرداخت کنید و دانش آموزان و دانشجویان، مشمول 50 درصد تخفیف می‌شوند. شما حتی اگر تنها مسافرید، به سادگی می‌توانید در بدو ورودتان به شهر از فرودگاه این کارت را تهیه کنید. علاوه بر این 1600 مغازه در اطراف ایستگاه‌های مترو و پایانه‌های اتوبوس و یا حتی دستگاه‌های خودکار فروش بلیت، استانبول کارت را در اختیار شما قرار می‌دهند.
اگر مسافرید و خیال می‌کنید که خرید استانبول کارت لزومی ندارد، شما دیگر به این شهر سفر نخواهید کرد و چرا 6 لیر اضافی خرج کارتی کنید که دیگر به کارتان نخواهد آمد، باید بدانید که حتی برای همین یک سفر هم تهیه استانبول کارت مقرون به صرفه است.
راه دیگر استفاده از وسایل نقلیه استانبول تهیه ژتون است. بله ژتون‌ها بلیت های پلاستیکی‌ای هستند که درست است بابتشان پول بیشتری پرداخت نمی‌کنید ولی قیمت سوار شدن همه وسایل نقلیه برای شما گرانتر محاسبه می‌شود. زمانی که با استانبول کارت با 2.6 لیر می‌توانید سوار مترو شوید با ژتون باید 5 لیر پرداخت کنید. پس از چند بار استفاده، اختلاف هزینه‌ها به کاملا مقرون به صرفه بودن این کارت‌ها را به شما ثابت خواهد کرد.
علاوه بر این اگر شما طی یک ساعت و نیم چندین بار از استانبول کارت استفاده کنید مشمول تخفیف جالبی می‌شوید. هر بار استفاده بعدی از این کارت برای شما چیزی نزدیک به 35 درصد تخفیف به همراه دارد.
مترو
استانبول دومین شهر در جهان است که به مترو مجهز شد. متروی این شهر 140 سال قدمت دارد و از 5 خط تشکیل می‌شود. این 5 خط به نوعی طراحی شده که بتواند بخش‌های متفاوت شهر را به هم پیوند بدهد. علاوه بر این یک سیستم قطار کابلی به نام فونیکولار نیز در استانبول وجود دارد که دارای دو خط است.
متروی استانبول از 6 صبح تا 12 و یا 1 بامداد مشغول به کار است و مسافران تنها با ارائه کارت و یا ژتون می‌توانند از آن استفاده کنند.
تراموا
تراموا نوعی واگن است که روی ریل‌هایی در سطح شهر و روی خیابان حرکت می‌کند. توریست‌ها بیشتر از هر کسی از این وسیله نقلیه استقبال می‌کنند. ولی چرا؟ سرعت این وسیله نه آن‌قدر کم است که حوصله سر بر شود و نه آن‌قدر زیاد است که فرصت تماشای شهر زیبای استانبول دست ندهد. علاوه بر این تراموا از زیباترین مناطق شهر می‌گذرد و مناطق دیدنی استانبول را به یکدیگر متصل می‌کند.
در کل تراموا کاربرد گردشگری دارد. چه ظاهرش زمانی که از دور دیده می‌شود و از کنار مردم می‌گذرد و چه زمانی که صدایش در هنگام گذر از روی ریل‌های خیابان‌های سنگ فرش شده شنیده می‌شود . این وسیله نقلیه همه جای شهر وجود ندارد ولی برخی مناطق گردشگری مثل محله سلطان احمد فقط تراموا برای رفت و آمد دارد. در حقیقت خود این وسیله نقلیه جزو مکان‌های دیدنی استانبول است و تجربه‌ای که باید به دست آورد.
استانبول 4 خط تراموا دارد و این وسیله از ساعت 6 صبح تا 12 نیمه شب و یا 1 بامداد میزبان مسافران است. پرداخت هزینه این وسیله تنها با استانبول کارت و بلیت کاغذی امکان پذیر است.
اتوبوس
اتوبوس سرعت کمی دارد و در ترافیک پشت دیگر ماشین‌ها گیر می‌کند. نتیجتاً استقبال از این وسیله مانند مترو و تراموا نیست. ولی برای مسیرهای طولانی به دلیل قیمت کم، انتخاب بهتری است. جدا از این مورد، مسیر اتوبوس گسترده‌تر است و قسمت‌هایی از شهر که به وسیله مترو و تراموا قابل دسترسی نیستند را پوشش می‌دهد. به عبارتی محل‌هایی در ترکیه وجود دارد که شما تنها با اتوبوس می‌توانید در آنجا حاضر شوید.
ساعت کاری اتوبوس از 6 صبح تا نیمه شب است و هزینه آن را می‌توان با استانبول کارت و یا پول نقد پرداخت کرد.
متروبوس
متروبوس‌ها در ترکیه تقریباً معادل بی آر تی ما در ایران هستند. اتوبوس‌های سریعی که در خط های جداگانه مسافر جا به جا می‌کنند. بعضی از خط‌های متروبوس فعالیت شبانه روزی دارند و سایر آن‌ها از 6 صبح تا 12 شب مشغول فعالیت‌اند. هزینه استفاده از متروبوس بر اساس تعداد ایستگاهی که از این اتوبوس استفاده کرده‌اید، محاسبه می‌شود.
البته استفاده از ساعت 12 شب تا 6 صبح مشمول این قانون نمی‌شود و مهم نیست شما از چه ایستگاه تا چه ایستگاهی سوار اتوبوس باشید، یک هزینه ثابت پرداخت خواهید کرد.
تاکسی
استفاده از تاکسی نسبت به سایر وسایل نقلیه ی این شهر مقرون به صرفه نیست. در واقع گران‌ترین وسیله حمل و نقل در استانبول تاکسی است. حتی شما اگر 3 نفر باشید باز هم به صرفه نیست که در ساعات شلوغی استانبول سوار تاکسی شوید. تاکسی های ترکیه از تاکسی متر استفاده می کنند و تاکسی متر هزینه‌ای بابت ترافیک به کرایه مسافر اضافه می‌کند.
ورودی تاکسی در ترکیه 4 لیر است و پس از هر کیلومتر 2.5 لیر به کرایه شخص اضافه می شود.اگر عجله دارید و یا ساعت استفاده از دیگر وسایل نقلیه گذشته است و ناچارید از تاکسی استفاده کنید نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- هرگز راننده را منتظر نگذارید. هزینه یک ساعت انتظار راننده برای شما 23 لیر یعنی چیزی نزدیک به 50 هزار تومان است.
- تاکسی های ترکیه موظفند از تاکسیمتر استفاده کنند. ولی ممکن است راننده با نگاه به قیافه‌تان حس کند زیادی پول دار هستید و می تواند پولی بیشتر از آنچه که باید از شما درخواست کند. برای همین به بهانه خراب بودن تاکسیمتر از شما پول بیشتری طلب کند. هرگز گول این حقه را نخورید. اگر یک تاکسی، تاکسیمتر نداشت به سادگی به سراغ تاکسی بعد بروید.
- ممکن است شما گیر یک راننده تاکسی عشق سرعت بیفتید. اگر چنین چیزی رخ داد تنها کافی است بگویید یواش. این کلمه چه در زبان ما چه ترکی یک معنی می دهد و راننده سرعتش را کم خواهد کرد.
- هرگز در مکان های گردشگری مشهور سوار تاکسی نشوید. اغلب آن ها علاوه بر دغلباز بودن پول بیشتری از شما می گیرند.
- هزینه جریمه کمربند ایمنی با مسافر است. بنابراین قبل از سوار شدن حتما چک کنید که ماشین کمربند داشته باشد تا گناه کمربند نداشتن ماشین از جیب شما پرداخت نشود.
تاکسی های آنلاین
اغلب ما پس از همه گیر شدن استفاده از اسنپ و تپسی و دیگر نرم افزارهای مشابه، با این سیستم تاکسی رسانی آشنا هستیم. برای استفاده از خدمات تاکسی‌های آنلاین ترکیه هم مانند ایران، کافی است نرم افزار آن‌ها را نصب کنید. البته این تفاوت وجود دارد که قیمت این تاکسی ها از تاکسی های سطح شهر ارزان تر نیستند. بی تاکسی، اوبر و کریم گزینه‌های مناسبی برای شما هستند. بسته به نوع شرکت خدمات متفاوتی به مسافر ارائه می شود.
دلموش یا مینی بوس
دلموش چیزی شبیه همان ون در ایران است. ظرفیتی نزدیک 10 نفر دارد. کمی از اتوبوس و مترو گرانتر است ولی قطعا برایتان از تاکسی کمتر هزینه دارد. دلموش‌ها را می توانید در بیشتر خیابان‌ها پیدا کنید. مخصوصا اطراف مراکز خرید و یا جاهایی که خبری از دیگر وسایل نقلیه نیست، سر و کله دلموش ها پیدا می شود.
این وسیله نقلیه را بیشتر در بخش آسیایی استانبول می توان پیدا کرد. دلموش در خط خاصی حرکت می‌کند. این تاکسی‌ها ایستگاه خاصی ندارند و هر زمان که مسافری درخواست پیاده شدن دارد، می‌ایستد. همچنین درست مثل ایران تا همه صندلی‌های دلموش پر نشود، حرکت نمی‌کند؛ حتی اگر ساعت ها طول بکشد. یادتان باشد که برای سوار شدن به دلموش‌ها پول نقد به همراه داشته باشید. اینجا جایی است که استانبول کارت به کارتان نمی‌آید.
قایق و کشتی
میرسیم به توریستی‌ترین راه حمل و نقل در استانبول یعنی قایق و کشتی. این قطعا یکی از آن تجربه‌هایی است که اگر برای گردش به استانبول آمده‌اید نباید از دست بدهید. دیدن استانبول و مناظر زیبای طبیعی‌اش از روی آب چیزی است که همه عمر به خاطرتان خواهد ماند. علاوه بر این، قایق و کشتی یک وسیله حمل و نقل مناسب است و شما را از قاره ای به قاره دیگر می رساند.
برای سوار قایق و یا کشتی شدن تنها کافی است به یکی از بندرهای استانبول مراجعه کنید. سوار قایق و کشتی شدن در استانبول زیاد برایتان خرج برنخواهد داشت پس نگران هزینه نباشید. آن را حتی می توانید با استانبول کارت پرداخت کنید.
تله کابین
استانبول دو خط تله کابین دارد که کمتر برای توریست ها شناخته شده است ولی می توان آن ها را در مرکز شهر پیدا کرد. البته هیچ کدام از این خطوط چندان بلند نیستند و ظرف چند دقیقه به پایان می رسند ولی شاید به تماشای آن منظره خارق العاده از استانبول بی ارزد.
