گویشور زبان اورارتویی برای زنده نگه داشتن زبان تلاش می‌کند

محمود کوشمان، ۸۲ ساله، که یکی از تنها ۱۲ نفر در جهان است که می‌توانند به زبان اورارتو صحبت کنند، بنویسند و بخوانند، گفته است که می‌خواهد این زبان را با آموزش آن به نوه‌ی هشت‌ساله‌اش زنده نگه دارد.

کوشمان اظهار کرد که یکی از پسرانش که در حال حاضر کارمند دولت است نیز زبان اورارتو را می‌داند. او گفت: «امیدوارم پسرم به قولی که به من داده پایبند باشد و این زبان را به دخترش آموزش دهد.»

کوشمان که به مدت ۶۰ سال به‌عنوان نگهبان قلعه‌ای در جاده‌ی وان-هاکاری در شرق ترکیه خدمت کرده است — و در ۱۷ سال گذشته به‌صورت داوطلبانه این کار را انجام داده — الفبای اورارتو را از معلمانی که برای کارهای حفاری به منطقه می‌آمدند و از کتاب‌هایی که به او دادند، یاد گرفت.

او در حین خدمت به عنوان نگهبان قلعه، گروه‌های بازدیدکننده از منطقه را نیز راهنمایی می‌کرد. به این ترتیب، او فرصت‌های زیادی برای سفر به خارج از کشور پیدا کرد و با حکاکی سنگ‌ها با نقش‌های اورارتو و نوشتن و فروش آنها، ۱۱ فرزند خود را بزرگ کرد.

کوشمان گفت: «من ابتدا به‌عنوان کارگر و سپس به عنوان نگهبان در قلعه چاووش‌تپه شروع به کار کردم و پس از آن زندگی‌ام تغییر کرد.»

او ادامه داد: «تیم حفاری یک کتیبه پیدا کرد، اما نمی‌دانستند چگونه آن را رمزگشایی کنند. من قبلاً فکر می‌کردم که پروفسورها همه چیز را در این دنیا می‌دانند، اما این‌طور نبود.»

کوشمان افزود: «بعد از آن تلاش کردم تا زبان اورارتو را یاد بگیرم و الفبای آن را در عرض سه سال آموختم. در آن زمان هیچ‌کس نبود که به زبان اورارتو صحبت کند.»

کوشمان که در بسیاری از سمینارها در ترکیه و سراسر جهان شرکت کرده است، مورد توجه دانشگاهیان قرار گرفته است. او معتقد است که برای زنده نگه‌داشتن زبان اورارتو، دانشگاه‌ها باید بخشی مشابه بخش‌های سومرشناسی و هیتیت‌شناسی ایجاد کنند.

او گفت: «هفت نفر در ترکیه هستند که این زبان را می‌دانند؛ بقیه از من مسن‌تر هستند. این زبان باید به جوانان آموزش داده شود و زنده نگه‌داشته شود.»

پس از آشنایی با او، وزارت فرهنگ و توریسم او را به یک سمپوزیوم در آنکارا دعوت کرد و بسیاری از دانشگاه‌های ترکیه از او خواستند تا درباره زبان اورارتو اطلاعات ارائه دهد. ایالات متحده نیز به او پیشنهاد اقامت برای آموزش این زبان را داد.

کوشمان نمی‌خواست خانواده‌اش را ترک کند و بنابراین همه این دعوت‌ها را رد کرد.

پادشاهی اورارتو که بین سال‌های ۹۰۰ تا ۶۰۰ قبل از میلاد در منطقه شرق آناتولی حکومت می‌کرد، به دلیل مهارت‌هایش در معماری، معدن‌کاری، حکاکی روی سنگ، نقش‌برجسته‌سازی و سنگ‌تراشی شناخته شده است.

وان که در قرن نهم قبل از میلاد پایتخت پادشاهی اورارتو بود، اغلب به دلیل زیبایی مناظر اطرافش «مروارید شرق» نامیده می‌شد.